PALATNO расказвае пра факты Першай сусветнай вайны, якія вы маглі не ведаць.
Змест
Упершыню масава пачалі выкарыстоўваць падводныя лодкі
Першая сусветная вайна адзначалася шырокім выкарыстаннем падводных лодак. Асабліва — з боку Германіі. Нямецкія U-boats (ням. — Unterseeboot) ладзілі неабвешчаную падводную вайну супраць гандлёвага флоту Антанты.
Асаблівую вядомасць атрымала гібель брытанскага лайнера «Лузітанія» ў 1915 годзе. Тады загінула 1200 чалавек, у тым ліку і амерыканскія грамадзяне, што падштурхнула Злучаныя Штаты да ўдзелу ў вайне праз два гады.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ: Падводная лодка з турмы: як Казімір Чарноўскі апярэдзіў час
Вайна спрыяла развіццю медыцыны
Падчас Першай сусветнай вайны масавыя раненні патрабавалі хуткай і эфектыўнай медыцынскай дапамогі. Гэта паспрыяла развіццю медыцыны і падчас вайны, і пасля яе.
Напрыклад, падчас вайны рэгулярна пералівалі кроў, а ў 1917 годзе стварылі першы банк крыві. Хірургі змаглі палепшыць метады аперацый, асабліва для лячэння ран з-за аскепкаў снарадаў і куляў.
У той час стала развівацца пластычная хірургія для лячэння сур’ёзных траўмаў твару. Першапраходцам у гэтым стаў Гаральд Гіліс, які лічыцца бацькам сучаснай пластычнай хірургіі: ён спецыялізаваўся на рэканструкцыі твараў вайскоўцаў Першай сусветнай вайны.
Жывёлы на вайне
Жывёлы былі незаменнымі памагатымі на ўсіх франтах.
Коні і мулы выкарыстоўваліся для перавозкі трупаў, артылерыі і медыцынскіх насілак. Сабакі былі пасыльнымі, шукалі параненых, неслі медыкаменты і выкарыстоўваліся як вартаўнікі. На фронце выкарыстоўвалі нават кошак, каб тыя лавілі пацукоў у акопах і на караблях.
Паштовыя галубы выконвалі ролю паштальёнаў, яны перадавалі важныя паведамленні на вялікія адлегласці.
Выкарыстоўвалі нават вярблюдаў і сланоў! Асабліва часта іх задзейнічалі ў паўднёвых рэгіёнах — у Афрыцы і на Блізкім Усходзе.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ: Як пачалася Першая сусветная вайна
Псіхалагічныя траўмы і «снарадны сіндром»
Феномен «снарадны сіндром» (англ. — shell shock) упершыню быў апісаны ў 1915 годзе. Салдаты, якія перажылі выбухі снарадаў, часта адчувалі шэраг сімптомаў: дрыжыкі, страта памяці, прыступы панікі, страх, галаўныя болі, парушэнне сну і галюцынацыі.
Спачатку камандзіры часта ўспрымалі гэта як слабасць ці здраду. З часам «снарадны сіндром» прызналі як рэальную траўму. Ён быў прадвеснікам сучаснага разумення ПТСР. Некаторыя псіхіятры пачалі практыкаваць тэрапію гукам, гіпноз і спакойны адпачынак.
Каляднае перамір’е
У снежні 1914 года на Заходнім фронце адбыўся стыхійны мірны перапынак у вайне. Асабліва вылучаліся брытанскія і нямецкія вайскоўцы. Салдаты выходзілі з акопаў, віталіся, абменьваліся цыгарэтамі і прадуктамі. Разам спявалі калядкі, у некаторых мясцінах праводзілі футбольныя матчы ў «нейтральнай зоне».
Большасць камандзіраў адмаўлялася ад удзелу і не вітала паводзіны шараговых вайскоўцаў. Каляднае перамір’е засталося сімвалам чалавечнасці ў разгар жахлівай вайны.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ: «Вы не страляйце, мы не страляем». Як англійскія і нямецкія вайскоўцы дамовіліся пра «Каляднае перамір’е» ў 1914 годзе