Каліноўскі мог быць палітычным блогерам, Скарына — вядомым стартаперам, а Барбара Радзівіл прасоўвала бы фемінізм. Што рабілі б і казалі б гэтыя гістарычныя дзеячы ў сучаснасці?
PALATNO паспрабавала ўявіць, кім маглі быць гістарычныя дзеячы ў 2025 годзе.
Змест
Францішак Скарына — беларускі Стыў Джобс?
Проста ўявіце, што беларускі першадрукар пераносіцца ў 2025 год — і становіцца стартаперам!
Францішак Скарына прачынаецца ў сучасным Мінску — айфон у руцэ, за вакном стаіць электракар, а ў навінах зноў кажуць штосьці пра штучны інтэлект. Скарына не губляецца: «Раней я друкаваў Біблію па-беларуску, каб людзі маглі чытаць і разумець, то цяпер трэба, каб у кожнага ў кішэні быў доступ да ведаў. Па-беларуску!»
І так Францішак запускае мабільную праграму Scaryna: старабеларускія тэксты ў сучасным перакладзе, падкасты з голасам Скарыны (са штучным інтэлектам, вядома), інтэрактыўныя курсы па гісторыі ВКЛ і беларускай філасофіі.
На краўдфаўндынгавых платформах праект Скарыны збірае тысячы рублёў за тыдзень, а папулярны блогер-моваахоўнік кажа: «Гэта не проста праграма, гэта адраджэнне праз тэхналогіі».
Аднак праграма Скарыны падабаецца не ўсім. Ксёндз Васіль з Дзісны піша рэакцыйны пост: «Штучны інтэлект і Біблія? Дзе страх Божы?» Але ўжо праз тыдзень сам слухае лекцыі Францішка Скарыны. Так, гэта, вядома, ерась, але модна і цікава!
Ужо зусім хутка Францішак Скарына выступае на TEDxPolatsk. У фінальным слове кажа: «Не давайце іншым гаварыць замест вас. Гаварыце самі. Па-беларуску!»
***
Францішак Скарына ніколі не запускаў адукацыйна-тэхналагічных стартапаў, але яго місія была менавіта такой: зрабіць веды даступнымі. У 2025 годзе мы можам працягваць гэта самі — праз новыя ідэі, культуру і мову.
Кастусь Каліноўскі — TikTok-рэвалюцыянер?
Што, калі б герой Паўстання-1863 жыў побач з намі, у 2025 годзе? Цяпер ён не пісаў бы лісты, але пытаецца ў сваіх сацыяльных сетках: «Ты падпісаўся на мой канал?»
Ва ўяўнай сучаснасці Кастусь з’яўляецца маладым палітычным блогерам з Гродна. Вядзе ўласны TikTok і YouTube, дзе размаўляе пра правы чалавека, свабоду, беларускую гісторыю і лайфстайл. У першым жа відэа здымаецца на фоне лясной дарогі і кажа: «Мы тут, як сто, тры сотні гадоў таму. Толькі замест шабляў у нас у руках смартфоны. Але сутнасць тая ж — Беларусь мусіць быць вольнай».
Пра што здымае Каліноўскі?
- «60 секунд пра Паўстанне» — кароткія гістарычныя відэа;
- «Гавары праўду, як Каліноўскі» — рубрыка з аналізам сучаснай палітыкі;
- Влогі з вандровак па беларускіх мястэчках, дзе ён сустракаецца з мясцовымі жыхарамі і расказвае, як яны працягваюць супраціў.
Партызанскі штаб Каліноўскага ў 2025 годзе — гэта каворкінг у глыбіні Белавежскай пушчы з SMM-шчыкамі і экспертамі. Ён атрымлівае доступ да інтэрнэту праз Starlink. Каліноўскі кажа: «Паўстанне — гэта ўжо не шабля, а камера са стабілізатарам у тваёй руцэ».
Кастусь удзельнічае ў дэбатах з праўладнымі блогерамі, збірае данаты на гістарычны фонд. Яго баняць за «экстрэмізм», а ён адказвае стрыманым відэа: «Яны баяцца гісторыі. Значыць, мы ідзём правільным шляхам».
***
Хоць Кастусь Каліноўскі быў забіты расійскімі вайскоўцамі, яго дух не знішчыць.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ:
«Дом цмока» па-беларуску: Дэйман — Каліноўскі, Рэйніра — Барбара Радзівіл
Пяць сюжэтаў з беларускай гісторыі, па якіх серыялы былі бы не горш за «Гульню тронаў»
Гісторыя паўсядзённасці Паўстання 1863 года
Барбара Радзівіл — фэшн-інфлюэнсарка з Вільні?
Кім бы была Барбара Радзівіл у 2025 годзе? Напэўна, Instagram-каралевай і фэшн-інфлюэнсаркай з Вільні.
Профіль Барбары ў Instagram — гэта сумесь каралеўскага люкса, этна-фэшн натхнення і матывацыйнага фемінізму. У апісанні профілю напісана так: «Шляхцянка. Каралева. Вобраз, які не забудзеш».
У яе «інсце» шмат сэлфі з замка з подпісамі «Вільня заўсёды ў маім сэрцы». У «сторыз» выкладвае натхняючыя цытаты, напрыклад, «Не чакай караля. Стань каралевай сама!». У яе «рылсах» вы знойдзеце відэа з макіяжам, убраннем і каралеўскай атмасферай. У Instagram выкладвае асабістае: лісты і фотаздымкі з Жыгімонтам з хэштэгам #ЖыгіБарбара.
Барбара Радзівіл запускае ўласны падкаст пад назвай «Жанчыны, якія былі да нас». У падкастах расказвае пра вядомых беларускіх жанчын разам з гісторыкамі і культуролагамі. Галоўны пасыл Барбары: «Я не толькі каханая. Я — уплывовая».
***
Барбара Радзівіл ніколі не вяла Instagram, але яна дагэтуль натхняе. Яна была не толькі постаццю на гістарычным партрэце. Гісторыя Барбары — гэта гісторыя жанчыны ў свеце, які зрабіў з яе прыгожую спадарожніцу караля. Аднак калі ёсць класіка, якая не старэе, то ёсць і жаночая моц, якая не знікае праз стагоддзі.